Στης Χαλιμάς τα παραμύθια, στους θρύλους και τις παραδόσεις για βασιλιάδες, νεράιδες και ξωτικά, που κάνουν καλή παρέα στα παιδικά μας ακούσματα, ξεθωριάζουν όμως στο πέρασμα του χρόνου, τοποθετούσαμε όλοι λίγο πολύ, όταν πρωτοξεκίνησε ο θόρυβος, για την ανασκαφή της Αμφίπολης, τις διηγήσεις των ηλικιωμένων της συγκεκριμένης περιοχής  «για τον τρανό βασιλιά, ο οποίος στα πολύ παλιά χρόνια ήταν κυρίαρχος του κόσμου, πέθανε όμως νέος και τάφηκε κρυφά μαζί με τους αμύθητους θησαυρούς του σε ένα δύσβατο κούφιο βουνό εδώ γύρω».

Σήμερα, λίγους μήνες μετά, ένα ολόκληρο έθνος βυθισμένο στην παρατεταμένη κρίση του, ψάχνει απεγνωσμένα αποκούμπι, για να αναγεννηθεί από τις στάχτες του και φαίνεται να βρίσκει πρόσφορο το έδαφος αναζήτησής του, στο διαχρονικά πλούσιο πολιτισμό του. Σε ένα σημαντικό μνημείο στον λόφο Καστά  και, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, σε ένα ακόμη μαρμαρωμένο βασιλιά ή βασίλισσα, στρατηγό ή εύπορο της ελληνιστικής περιόδου που φέρεται να είναι ο «ένοικος» του μεγαλοπρεπούς αυτού τύμβου.

Και τι δεν έχει πει η εγχώρια και διεθνής επιστημονική κοινότητα για την ταυτότητα αυτού του νεκρού; Ειδικά μετά την ανάδυση από το σκοτάδι του ταφικού μνημείου στο φως της ημέρας των Καρυάτιδων, των Σφιγγών και όλων των άλλων εντυπωσιακών ευρημάτων τα λόγια των παλαιότερων κατοίκων της Αμφίπολης βγαίνουν από τον μανδύα του μύθου, διαπλέκονται με τις υποθέσεις εργασίας και τα σενάρια διακεκριμένων επιστημόνων και προσεγγίζουν την απάντηση στο ερώτημα που ξεπροβάλλει αβίαστα: «Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος;»

Το Κ συνοψίζει τις απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα, τα επικρατέστερα σενάρια για την ταυτότητα του ενοίκου, που συχνά πυκνά μονοπωλούν τα φώτα της δημοσιότητας και τα αντιπαραβάλλει στην επίσημη ενημέρωση της υπεύθυνης της ανασκαφής και της ελληνικής πολιτείας αντίστοιχα:

Βλέπουν Αλέξανδρο ή μέλος της οικογένειάς του

Σαράντος Καργάκος (ιστορικός): «Εάν βρεθεί τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αυτός θα είναι στη Μακεδονία και η Αρχαία Αμφίπολη συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες».

Άντριου Τσανγκ (αρχαιολόγος & συγγραφέας): «Ενδεχομένως  να έχει ταφεί στην Αμφίπολη η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου».

Διαπρεπείς αρχαιολόγοι  θεωρούν ότι ο μυστηριώδης ένοικος του αρχαίου τάφου μπορεί να είναι η Ρωξάνη, σύζυγος του Αλεξάνδρου και ο γιος τους Αλέξανδρο Δ΄.

Και στο βάθος……..ο Κάσσανδρος;

Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ (βυζαντινολόγος): «Πιστεύω ότι με το μνημείο της Αμφίπολης πρέπει να σχετίζονται επιφανείς, που είχαν δεσμούς λόγω καταγωγής ή λόγω δράσης με αυτή την πόλη. Πιθανότατα (να πω ασφαλώς;), ο ίδιος ο Κάσσανδρος και η γυναίκα του Θεσσαλονίκη».

Μήπως οι φίλοι και στρατηγοί του Μ.Αλεξάνδρου;

Θεόδωρος Μαυρογιάννης (καθηγητής Ιστορίας και Αρχαιολογίας): «Πρόκειται για τον τάφο του Ηφαιστίωνα, αφού ήταν και ο μόνος που θα μπορούσε να ταφεί με τέτοιου είδους μεγαλοπρέπεια, καθώς πιθανότατα επρόκειτο για εντολή που δόθηκε από τον ίδιο τον Μακεδόνα Στρατηλάτη».

Ρόμπιν Λέιν Φοξ (καθηγητής Ιστορίας): «Πιστεύω ότι ένοικος  του τύμβου είναι ο Νέαρχος, ο οποίος ήταν και παιδικός φίλος του Αλέξανδρου».

Δεν απέχουν ιδιαίτερα από τις παραπάνω υποθέσεις και οι δημόσιες τοποθετήσεις των εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οποίες συντηρούν τις μεγάλες προσδοκίες. Ειδικότερα, του δημάρχου Αμφίπολης Κωνσταντίνου Μελίτου ότι «κάτι πολύ μεγάλο και σημαντικό θα δώσει η ανασκαφή» και του περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολου Τζιτζικώστα, ότι «οικουμενική αξία θα έχει το εύρημα των ανασκαφών στον ταφικό περίβολο της Αμφίπολης».

Η ανασκαφή θα δείξει την ταυτότητα του νεκρού

Στη ρεαλιστική όμως απεικόνιση της ανασκαφής, η οποία συνεχίζεται με γοργούς ρυθμούς, παραπέμπει τους μάλλον ανυπόμονους συναδέλφους της και γενικότερα την κοινή γνώμη, η ίδια επικεφαλής της ανασκαφής Κατερίνα Περιστέρη που έχει πει ευθύς εξαρχής: «Άμα δεν τελειώσουν μια ανασκαφή οι αρχαιολόγοι ποτέ δεν μπορούν να πουν ποιος ή ποιοι είναι μέσα», μία άποψη που υιοθετεί ο Υπουργός Πολιτισμού Κ.Τασιούλας: «Τα στοιχεία της ανασκαφής θα μας δώσουν τις απόψεις, όχι οι δικές μας εικασίες» έχει δηλώσει χαρακτηριστικά. Σε ανάλογους τόνους και οι αναφορές της Γ.Γ.του υπουργείου Λίνας Μενδώνη: «Όποιος κάνει εικασίες, είναι απλώς εικασίες, σενάρια εργασίας. Εμείς προτιμούμε να μένουμε στα δεδομένα της ανασκαφής».

Ό,τι όμως έχει πει η επιστημονική κοινότητα ανά τον κόσμο, ό,τι έχει υποστηρίξει η επίσημη ελληνική πολιτεία ή η τοπική αυτοδιοίκηση, ίσως και να έχει λίγη σημασία μπροστά στην διάχυτη αίσθηση ότι η χώρα ζει τον μύθο της, που τόσο έχει ανάγκη. Όπως σημείωσε στο Κ η Ακαδημαϊκός, ποιήτρια Κική Δημουλά «για να πάψει εκείνη η σαλεμένη γοργόνα να δέρνεται στο άγριο πέλαγος του ερωτήματος: ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος; Ότι ζει, να έχω να της αναγγείλω». Αλήθεια υπάρχει κανείς σε αυτό το υπέροχο ταξίδι που δεν θα ήθελε να της αναγγείλει το ίδιο;

 Νικηφόρος Γκόλτσιος

Απόσπασμα μεταπτυχιακής εργασίας στο ΑΠΚΥ (Νοέμβριος 2014)

Δημοσιεύτηκε από Νικηφόρος Γκόλτσιος

Προβολή όλων των δημοσιεύσεων από Νικηφόρος Γκόλτσιος